Myrthe Claus
Niks is zo lekker als ’s ochtends langs een Italiaanse bar lopen en die specifieke koffiegeur al buiten op straat te ruiken. En wat is er dan nog leuker dan die bar binnenlopen en met een typisch Italiaans ontbijt je dag te beginnen? Een snelle caffè of een stevig opgeschuimde cappuccino met een lekker zoet broodje erbij. Het kan ’s ochtends bijna niet Italiaanser, toch?
Ja, dat zou je denken. Maar er zijn uitzonderingen op die regel. Want zoals elke Italiaanse streek haar eigen streekgerechten heeft, zo zijn er ook delen in Italië met hun eigen ingrediënten voor het ontbijt! Een reden te meer om eens een nieuwe ervaring op te doen als je in Genua, Rome, Napels, Lecce of op Sicilië bent!
Ligurië en Genua: focaccia en cappuccino
Wie ‘focaccia’ zegt, zegt ‘Ligurië’. Al eeuwenlang is dit brood verbonden met deze streek en dan vooral met Genua. In de 16e eeuw werd het zelfs in de kerk gegeten, vooral tijdens huwelijksceremonies. Om te voorkomen dat dat een te vaste gewoonte zou worden, verbood een bisschop daarom het eten van focaccia tijdens begrafenissen.
Met zoveel liefde voor focaccia, zal het je dan ook niet verbazen dat het in Ligurië ook op het ontbijtmenu staat. Het is natuurlijk een wat wonderlijke combinatie met cappuccino, maar het proberen waard.
En als het je net wat te veel is, dat zoutige met het zoete, kun je je cappuccino nog altijd vervangen door een glas witte wijn. Daar kijken ze niet van op in Genua. En echte die hards? Die gaan voor een stuk focaccia met uien en een cappuccino.
Lazio en vooral Rome: maritozzo con la panna
Het is niet echt de meest lichte manier om te ontbijten. Ook niet de meest geschikte als je een beetje op de calorieën wil letten. Maar als je in Rome bent, kom je eigenlijk niet onder minstens één keer ontbijten met een ‘maritozzo’ uit.
Het is een zacht broodje, gemaakt van meel, eieren, honing en boter. Het wordt over de lengte open gesneden en vervolgens gevuld met slagroom. Heel veel slagroom. Eventueel gemengd met pijnboompitjes, rozijntjes en/of stukjes gekonfijte sinaasappelschil. Of met ijs onder de slagroom. Een ding is zeker: na zo’n ontbijt heb je meer dan genoeg energie om Rome te verkennen!
De oorsprong van de maritozzo gaat terug tot de Romeinse tijd . De vorm waarin je het vandaag kunt vinden, is echter van wat recentere datum. En waar de naam ‘maritozzo’ vandaan komt? Het is een liefkozende verbastering van marito, oftewel echtgenoot.
Ooit was het traditie dat een jongeman zijn toekomstige bruid dit gebakje gaf. Het gebakje kon ook een geschenkje verbergen, zoals een ring of een klein sieraad. De kans dat je dat overkomt als je ontbijt in een Romeinse bar is vandaag de dag vrij klein.
Campanië en Napoli: sfogliatella riccia of frolla?
Het is een behoorlijk dilemma als je in Napels wil ontbijten: kies je de ‘sfogliatella riccia’ of ga je voor de ‘sfogliatella frolla’? De vulling is voor allebei hetzelfde: ricottakaas gemengd met onder andere griesmeel, suiker, gekonfijte vruchtjes en oranjebloesemwater. Het verschil schuilt hem in hun uiterlijk.
De ‘sfogliatella riccia’ heeft de vorm van een schelp en is gemaakt van verschillende dunne laagjes bladerdeeg die door het bakken knapperig worden. Erin bijten zorgt voor een knisperend geluid en stukjes bladerdeeg die alle kanten opspringen. De ‘sfogliatella frolla’ is rond van vorm en wordt gemaakt van korstdeeg. Een heel andere, geluidloze en zachtere ervaring dus als je er een hap van neemt.
Alleen door ze allebei te proberen, ontdek je welke je het lekkerste vindt. En als dat nu de sfogliatella riccia blijkt te zijn en je er geen genoeg van kunt krijgen, heb je geluk. De ‘coda d’aragosta’ is de XL-variant ervan, langer en groter, gevuld met slagroom, chocoladecrème, chantillycrème of jam. Dat betekent een koude cappuccino voor je hem op hebt!
Apulië en Lecce: pasticciotto
Natuurlijk vind je ook cornetti in een willekeurige bar in Lecce. Maar het zijn voornamelijk de ‘pasticciotti’ die de vitrinekast vullen. Deze ovaalvormige gebakjes van kruimeldeeg gevuld met banketbakkersroom zijn hèt symbool voor ‘ontbijten in Salento’. En of het nu zomer of winter is: een pasticciotto eet je warm, het liefst als ze nog niet zo lang uit de oven zijn!
De laatste jaren verschijnen er allerlei varianten op het traditionele recept: een pasticciotto met chocoladecreme, of met een laagje amarenenjam en daarop banketbakkersroom. Donkere pasticciotti van met cacao gekleurd kruimeldeeg met chocoladecreme of banketbakkersroom met chocoladestukjes erin. Of een ‘fruttone’: een pasticciotto gevuld met amandelcrème en jam van kweeperen en bedekt met een laag chocolade.
Het enige wat onveranderlijk is, is de vorm: die blijft ovaal. Hoewel: voor de echte liefhebbers is er de ‘torta pasticciotto’: een taart gemaakt van hetzelfde kruimeldeeg en met dezelfde vulling als een pasticciotto. Maar dan om mee naar huis te nemen en ’s middags in stukjes te snijden. Als het je tenminste lukt om de verleiding zo lang te weerstaan.
Sicilie: granita e brioscia col tuppo
Voor de liefhebbers van zoet is Sicilië een waar paradijs. En dat betekent een enorme keus voor je Siciliaanse ontbijt in een bar. Maar als je het eiland in de warme zomermaanden bezoekt, is ontbijten met een echte Siciliaanse granita met een ‘brioche con il tuppo’ een echte aanrader.
De granita is een erfenis van de Arabische overheersers die sherbet aten. Het wordt bereid met een mengsel van water, suiker en fruit dat langzaam, maar nooit helemaal, wordt bevroren en voortdurend wordt geroerd. Op deze manier ontstaat er een korrelig en romig, sorbetachtig ijs.
De granita eet je samen met een Siciliaanse brioscia, een brioche met een vorm die doet denken aan een knotje. De warme brioche doop je vervolgens in je granita. Er zijn trouwens heel wat granitasmaken om uit te kiezen, maar de amandel-, pistache-, moerbei- of citroengranita vind je nergens zo lekker als daar.
En mocht je in Messina zijn, dan ligt de keus voor de hand: een granita van koffie. Met een flinke dot slagroom erop om je ontbijt compleet te maken.
Comments