Laat je niet naaien!

25 euro voor een ijsje, het zal je maar gebeuren. Het overkwam een Taiwanese toerist in de gelateria Coronas Cafe, een gerenommeerd adres in de Via dei Calzaiuoli, in het hart van Florence. Protesten van het verontwaardigde slachtoffer mochten niet baten – ‘Ons ijs is duur want goed’, luidde het verweer –, maar de reisleider van de Taiwanese groep liet het er niet bij zitten. Hij deed aangifte bij de gemeentepolitie, die vervolgens een inspectie uitvoerde, waarbij bleek dat de toerist groot gelijk had.

Dikke boete

De prijslijst van de ijssalon was nauwelijks zichtbaar weggemoffeld achter de toonbank en gaf ook het verband tussen de omvang van de cono en het te betalen bedrag niet aan. De prijzen van drankjes en zoetigheid stonden zelfs helemaal niet aangegeven. Het kwam de uitbater van Coronas te staan op een boete van 2.000 euro en een controle van de fiscus, want ook met de kassabonnen leek het een en ander niet pluis.

Sterke verhalen van toeristen

Het Florentijnse voorval staat niet op zichzelf. Elk jaar is het Italiaanse toeristenseizoen goed voor een paar sterke verhalen, zoals dat van die Japanse studenten die in Venetië voor drie biefstukken en een visfrituur een rekening van 1.100 euro gepresenteerd kregen, of toeristen die een aanbetaling hadden gedaan voor een B&B, die bij aankomst niet bleek te bestaan.

Afgelopen zomer slaagde een Romeinse oplichter er zelfs in om buskaartjes te verkopen als toegangsbiljetten voor het Colosseum! Een verhaal dat doet denken aan een legendarische scène uit de film Totòtruffa ’62 waarin komiek Totò de Trevifontein weet te verkopen aan een Amerikaanse toerist:

Vuistregels om een ’tourist trap’ in Italië te voorkomen

Natuurlijk zijn dit extreme gevallen en zijn de meeste Italiaanse restaurateurs goudeerlijk, maar toch, als je er zeker van wilt zijn dat je geen oor wordt aangenaaid, houd je dan aan een paar simpele vuistregels.

Prijskaart menu

1. Kijk bij eetgelegenheden of ze een menu met prijzen buiten hebben hangen. Dat is wettelijk verplicht, maar niet iedereen houdt zich er aan en als dat het geval is, dan hebben ze wellicht iets te verbergen.

Coperto e servizio

2. Ga er niet vanuit dat de prijs van een maal in het menu ook het bedrag is dat je betaalt. Vaak komt daaroverheen nog een coperto (couvert, oftewel tafelkleed, borden en bestek) van een paar euro of anders 15-20% extra aan servizio (bediening).

De gemeente Rome heeft ooit het coperto verboden, met als enige resultaat dat het in de meeste restaurants prompt terugkeerde als pane e coperto (brood en couvert). Of en hoeveel pane, coperto en servizio mogen kosten, is niet te zeggen. Dat is in elke regio of stad anders, dus je doet er goed aan om eerst het menu te raadplegen waarop alles moet staan aangegeven.

Aan de bar of op het terras?

3. Veel cafés hanteren verschillende prijzen voor staand (al banco) of zittend (al tavolo) genuttigde consumpties. Een cappuccino aan tafel kan daardoor behoorlijk aan de prijs worden, dus kijk eerst even op de prijslijst.

Kassabon

4. Het komt nogal eens voor, dat je bij het afrekenen geen ricevuta fiscale (kassabon) krijgt, maar een voddig papiertje met wat onleesbare hiërogliefen en een totaalbedrag. Dat is natuurlijk om de fiscus te besjoemelen, maar tenzij het echt een vriendenprijsje is, kun je beter wel vragen om een rekening (conto) met bon, om zo nodig te kunnen controleren en omdat formeel ook de klant bij het verlaten van het restaurant het betalingsbewijs bij zich hoort te hebben.

Dure specialiteiten

5. Pas op wanneer de uitbater specialiteiten aanbiedt die niet op het menu staan. De kans is groot dat het peperdure delicatessen betreft. Dus aarzel niet om te vragen wat dat dan wel niet mag kosten.

Dure wijn

6. Specialiteiten zijn soms minder speciaal dan ze lijken. Zo prees kort geleden de kelner van een bekend restaurant in het centrum van Rome (Hostaria Costanza, een authentieke tourist trap) mij met een samenzweerderige blik de huiswijn aan als ‘Montepulciano’. Nu is de Vino Nobile di Montepulciano inderdaad een internationaal vermaarde Toscaanse topwijn, maar in dit geval bleek het een Montepulciano d’Abruzzo, een aangename, maar veel minder hoog aangeslagen wijn die met de Nobile niks te maken heeft.

Het gaat hier om een bewust misverstand dat door sommige restaurateurs graag wordt gecultiveerd. Verder, als je tagliatelle al tartufo (truffelpasta) bestelt, is het heel goed mogelijk dat die niet of nauwelijks met echte truffels is bereid, maar dat de typische truffelsmaak uit een reageerbuis komt. En de frittura di calamari bestaat vaak niet uit calamari, maar uit totani, een ander soort inktvis, die lichter van kleur en minder mals is en daarom op de markt ook maar de helft kost.

Eet niet op de meest toeristische plekken

7. Vermijd als het even kan de meest toeristische locaties. Even buiten het centrum eet je meestal beter en goedkoper.

Goed en goedkoop in Italië: het kán!

8. Met dat al blijft Italië een land waar je bijna overal goed en – zoals de Duitsers het zo mooi zeggen – preiswert kunt eten en drinken.

Andere bekende scams waar locals je voor waarschuwen

Buiten de categorie ‘eten en drinken’ zijn er nog andere bekende scams waar lokale inwoners je graag voor waarschuwen. Iedereen die vaker in Italië komt heeft er zeker eentje uit het volgende rijtje meegemaakt:

• Mensen die je vragen een petitie voor een goed doel te ondertekenen. Of je je handtekening wilt zetten tegen dierenleed. Als je dat doet (waarom ook niet?) wordt op agressieve toon een donatie geëist. Of de oplichters maken van de gelegenheid gebruik om je zakken te rollen.
• Een andere bekende oplichterstruc is die in taxi’s: ze gebruiken de meter niet, maar rekenen een vast tarief. Deze truc kom je trouwens overal ter wereld tegen.
• Nog een bekende truc: iemand komt met een pizzadoos op je af, die het zicht vanaf je middel blokkeert. Een ander rolt vervolgens je zakken (en dat gaat sneller en ongemerkter dan je denkt). Hiervoor moet je ook bedacht zijn op drukke plekken als de metro.
• Van Roma is bekend dat ze weleens baby’s of kleine kinderen drogeren zodat ze bewusteloos lijken. Zo hopen ze sympathie en medelijden bij toeristen te vergroten.
• Iemand biedt je ‘gratis’ een rozenkrans, een armband of een andersoortig amulet aan en als je het aanneemt wil hij of zij er geld voor.

In het algemeen moet je oppassen voor mensen die je aanspreken over enquêtes, donaties of die gewoon te dicht bij je in de buurt komen staan. Wees op je hoede en ga niet in op gladde verhalen. In drukke toeristische gebieden en in het openbaar vervoer moet je altijd extra goed op je spullen passen.

Jouw tips tegen tourist traps?

Heb je zelf nog goede tips om een toeristenval in Italië te voorkomen? Laat dan hieronder jouw reactie achter en help andere Italië-liefhebbers.