Anna - Niccolò Ammaniti - Dit is Italië

Met Anna keert Ammaniti terug naar waar hij het beste in is. De wereld vanuit het oogpunt van een kind laten zien. We noemen dit soort verhalen nu meestal ‘young adult’, maar dat betekent geenszins dat ze alleen voor kinderen zijn. Anna is misschien zelfs wel te gruwelijk voor al te ‘jonge adults’, omdat Ammaniti zich nergens laat remmen in zijn beschrijvingen. En dat maakt het tegelijkertijd zo’n goed boek.

In Anna kijken we door de ogen van het gelijknamige meisje van dertien jaar. Het leven van een dertienjarig meisje is onder normale omstandigheden al niet makkelijk, maar Ammaniti plaats zijn hoofdpersonage in het postapocalyptische Sicilië. Haar overleden moeder heeft haar een schrift nagelaten met overlevingsinstructies voor haar en haar vijf jaar jongere broertje.

De Rode Ziekte

Vier jaar eerder heeft een geheimzinnig virus dat oprukte vanuit België, Nederland en Frankrijk in korte tijd een einde aan het leven van alle volwassenen gemaakt. Kinderen overleefden De Rode Ziekte, zoals het virus werd genoemd, maar vielen alsnog ten prooi wanneer ze de geslachtsrijpe leeftijd bereikten. De ziekte heeft dus iets met hormonen te maken.

Er zijn geen volwassenen meer over om te werken aan een antiserum, maar bij de kinderen op Sicilië is er de stiekeme hoop dat er op het vasteland nog wel grote mensen in leven zijn.

anna - niccolo ammaniti 2 — Anna van Niccolò Ammaniti

Van kind naar volwassene

In het boek volgen we Anna op de rand van kind-zijn en de volwassen leeftijd. Aan het begin van het verhaal zijn Anna en haar broertje Astor terwijl ze nog op de boerderij van hun overleden moeder zijn. Anna heeft haar broertje wijsgemaakt dat hij gedood wordt door ‘rookmonsters’ zodra hij een voet buiten het hek zet.

Terwijl haar broertje rondlummelt op de boerderij, moet Anna steeds verder trekken om voedsel voor hem en voor zichzelf te verzamelen. Ze neemt haar taak serieus. Ze heeft haar stervende moeder tenslotte gezworen dat ze goed voor haar broertje zou zorgen. Als ze het even niet meer weet, neemt ze het schrift met aanwijzingen er dan ook weer bij.

Metafoor voor volwassenheid

Ammaniti schrijft heel beeldend, zodat je het vervallen en geplunderde Sicilië waarin kinderen op de puinhopen proberen te overleven goed voor je ziet. De roman is een soort roadmovie in boekvorm en beschrijft voor een groot deel de tocht die Anna samen met haar broertje, een andere jongen en een hond maken.

Onderweg lopen ze anderen tegen het lijf, voor wie ze soms moeten vrezen, maar van wie ze soms ook hulp krijgen. In de ingestorte maatschappij vinden vaak vreemde dingen plaats, en Ammaniti weet ze goed vanuit het perspectief van een puber te beschrijven. Ondertussen speelt ook nog het ‘coming-of-age-drama’, waarbij de Rode Ziekte een treffende metafoor voor de volwassenheid is.

Verhalen binnen het verhaal

Knap gedaan zijn ook de verhalen binnen het verhaal. Zoals over de jeugd van de hond die Anna op haar reis vergezeld en die uiteindelijk drie verschillende namen krijgt, die de perioden uit zijn leven markeren. En de tragische voorgeschiedenis van de jongen Pietro, met wie ze vriendschap sluit. Of de tweelingbroers die de supermarkt van hun ouders in bedrijf houden, lang nadat de economie is ingestort en plunderingen op grote schaal plaatsvinden.

Te snel uit

Ammaniti was duidelijk in topvorm bij het schrijven van zijn boek. Het is een werk waarin je veel van zijn eerdere werk zult herkennen, maar dat in tegenstelling tot sommige eerdere werken wel een serieuze ondertoon heeft. De liefhebbers van Ik en Jij, Ik ben niet bang en Ik haal je op, ik neem je mee zullen niet teleurgesteld zijn en zich met plezier door Anna over Sicilië laten leiden.

Het enige wat jammer is, is dat het boek na 275 pagina’s alweer uit is. Graag had ik nog iets meer tijd gehad met de personages uit Anna. Dat ik dit boek tijdens een vakantie in Italië kon lezen, gaf het nog wat meerwaarde. Aanbevolen om mee te nemen in je vakantiekoffer of op je favoriete e-reader.