De Italiaanse keuken en de Italiaanse tafelmanieren

Eten is voor Italianen een modo di vivere en is helemaal in de cultuur verweven. Een Italiaan kan erg triest gestemd raken als hij slecht eten voorgeschoteld krijgt. In het buitenland is een Italiaan dan ook erg kritisch op wat hij te eten krijgt. Hoe zit dat precies met die Italiaanse keuken, die nagenoeg over de hele wereld bekend is? Ik zet het allemaal nog eens voor je op een rij.

Lang tafelen

Italianen houden van lang tafelen en vooral van het samen genieten van goed bereide gerechten, onder het genot van een wijntje én in goed gezelschap. Dit zowel thuis als buiten de deur. Italianen eten regelmatig buiten de deur, omdat dit relatief goedkoop is. Voor € 4 heb je al een heerlijke pizza Margherita bijvoorbeeld. Regelmatig uit eten gaan met een grote groep vrienden of familie is heel normaal in Italië.

Pranzo di lavoro – werklunch

Veel Italianen maken gebruik van zogenoemde lunchtegoedbonnen (buoni di pranzo), waarmee ze voor een vast laag bedrag een volledige lunch kunnen nuttigen bij een restaurant in de buurt van hun werk. Vaak kun je voor € 10 al een driegangenmenu krijgen, inclusief caffè na de maaltijd. De lunchpauzes duren in Italië vaak 1 tot 2 uur.

De Italiaanse eetgewoontes en tafelmanieren (il galateo)

Italianen hebben wat tafelmanieren betreft heel specifieke wensen en gebruiken. Dit verschilt aanzienlijk met de gebruiken, die wij in Nederland hebben op dit gebied. Zo is er een duidelijke volgorde in de maaltijd: antipasto, primo, secondo, contorno en dolce of frutta (zoetigheid of fruit).

• Brood mag je met de hand eten bij een warme maaltijd en je mag je bord ermee schoonvegen en deppen.
• Pizza mag je met de hand eten, mits netjes in punten gesneden (dus niet zomaar een halve pizza in je mond proppen)
• Italianen eten gewoonlijk niet met mes en vork, maar simpelweg met een vork of lepel (afhankelijk van het gerecht). Het mes is alleen om te snijden.
• Spaghetti rol je om je vork tegen de rand van het bord, snijden of een lepel erbij gebruiken is voor ‘doetjes’. Voor Nederlanders is dat vaak wel een uitdaging om dit dan op een nette manier naar binnen te krijgen…
• Een servet bij iedere maaltijd (en ook bij de aperitivi) is een must. Zonder servet is een Italiaan onthand.
• Alle gerechten worden op gescheiden borden opgediend. Italianen verafschuwen het om bijvoorbeeld salade en vlees op 1 bord te krijgen.
• Vage sausjes als jus bij het eten (met name bij vlees) worden door Italianen niet gewaardeerd. Ze willen de pure smaak van het vlees proeven.
• ’s Ochtends wordt er nauwelijks ontbeten in Italië (la prima colazione). Kinderen eten caffè latte met koekjes en volwassenen vaak alleen een espresso of ze gaan naar de bar voor een cappuccino en een zoete cornetto (croissant). Deze zijn er met verschillende vullingen als crema, marmellata of chocola.
• ’s Avonds wordt er nog een lichte maaltijd genuttigd (la cena). Bijvoorbeeld wat salade met vleeswaren en kaas.
• Een cappuccino drinken na een maaltijd is echt vloeken in de kerk voor een Italiaan. Je drinkt geen enkele vorm van melk tijdens of na de maaltijd. Dat is slecht voor de spijsvertering en ze gruwelen al bij het idee.
• Een heerlijke espresso (caffè) na de maaltijd is wel goed voor de spijsvertering. Voor de liefhebbers kan er een klein borreltje bij zoals een sambuca, een grappino of een amaro. Een scheutje hiervan door de koffie is ook gebruikelijk onder de mannelijke bevolking.

Moderne tijden

In de huidige moderne tijd drinken Italiaanse kinderen ook vaak frisdrank bij hun eten, maar dat was voorheen niet gebruikelijk. Uitsluitend water met of zonder bubbels of wijn werd er bij de maaltijden gedronken. De kinderen kregen weleens een slokje wijn gemengd met water, zodat ze al even konden proeven aan hun toekomst.

Koud eten

Italianen verafschuwen koud eten. Het is dan ook heel normaal om al te beginnen met eten zodra je je bord krijgt (of zelf opgeschept hebt) en niet te wachten tot iedereen een bord voor zijn neus heeft.

Natafelen

Er wordt vaak lang nagetafeld met leuke verhalen en anekdotes. Kinderen mogen gerust van tafel als ze klaar zijn met eten (of ze pakken tegenwoordig hun mobiel of spelcomputertje; moderne tijden, ook in Italië).

Het geheim van de Italiaanse keuken

Wat is nou eigenlijk het geheim van de Italiaanse keuken? Als je het mij vraagt, is dat de eenvoud en de authentieke smaak van de gerechten, goede vetten als olijfolie extra vergine (weinig tot geen boter) en de natuurlijke smaken. Van oorsprong is de Italiaanse keuken een simpele boerenkeuken. Dit zie je ook nog terug in de vele trattorie die Italië rijk is.

Geniet vooral met volle teugen van de meest succesvolle keuken ter wereld. Wat valt jou vooral op aan de Italiaanse keuken?