Hand in hand, kameraden

Vanavond speelt Feyenoord in de Europa Conference League tegen Roma in Tirana, Albanië. De eerste beelden van oververhitte Feyenoord- en Roma-supporters hebben ons inmiddels bereikt en doen terugdenken aan 7 jaar geleden, toen de stad Rome op onaangename wijze kennismaakte met een groep Feyenoord-hooligans. Hun optreden op het Piazza di Spagna, waarbij fikse schade werd aangericht aan de Barcaccia-fontein, was dagenlang voorpaginanieuws en daardoor zeker niet goed voor de reputatie van Nederland in Italië.

Het was ook niet leuk om een tijd lang als Nederlander in Italië daar steeds weer op te worden aangesproken en ik ben blij dat de goede verhoudingen betrekkelijk gauw al weer waren hersteld, ook dankzij een paar spontane inzamelingsacties van zich dood schamende Nederlanders.

Maar de boosheid van de Italianen was wel begrijpelijk, want wat daar gebeurde, ging werkelijk alle perken te buiten. Ik kan het weten want ik was er bij, van het begin tot het eind.

Ik heb er toen een verslag van geschreven dat aanvankelijk niet voor publicatie was bedoeld, maar inmiddels geschiedenis is. Terugkijkend 7 jaar na dato valt het me wel op dat de toon nogal grimmig is en bepaald niet vleiend voor de hoofdpersonen.

Maar ja, het document is gebaseerd op ter plekke gemaakte aantekeningen en als de flessen je om de oren vliegen, dan neig je niet tot mildheid. Laat het in ieder geval duidelijk zijn, dat de denigrerende opmerkingen gericht zijn aan het adres van de gangmakers van de rellen, van wie er 44 ook zijn veroordeeld en zeker niet bedoeld tegen het ganse Feyenoord-legioen, dat in overgrote meerderheid ongetwijfeld bestaat uit heel lieve mensen.

Video-opnamen van de Romeinse politie:

De intifada van het tuig

ROME. Piazza di Spagna, 20 februari 2015, 15 uur. Op het plein heeft zich een duizendtal Feyenoord-fans verzameld, opgetrommeld via WhatsApp om vandaar lopende naar het Olympisch Stadion te gaan, ondanks het verbod van de Romeinse politie. Jonge en iets minder jonge mannen, een enkele vrouw, veel kale koppen en zwarte shirts en allemaal met een fles in de hand. Van de aangekondigde drooglegging is kennelijk niet veel gekomen, ook omdat de meesten ingeslagen hebben in de supermarkten. Velen lopen zodoende te zeulen met plastic zakken vol groene flesjes Heineken, een enkeling lurkt wijn en anderen vullen flessen cola aan met onbestemde doorzichtige vloeistoffen.

De effecten van de drank zijn zeer duidelijk merkbaar. Een deel van de supporters heft zwalpend en lallend spreekkoren aan die vaak niet verder komen dan een woest uitgekreten FOIENOOJD! De bodem is bezaaid met scherven van bierflessen, die op de sampietrini, de zwarte basaltstenen, geleidelijk aan verpulverd worden. Blikjes, dozen, peuken en plastic zakken, waaronder enkele gele van de Jumbo, maken de rotzooi compleet. De muren van de palazzi langs het plein zijn beplakt met groene stickers met een barbaar die de Romeinse wolf onthoofdt. Maar het ergst is de Barcaccia eraan toe. De 17^e-eeuwse fontein van Pietro Bernini, een van de symbolen van barok Rome, wordt belaagd door hossend geteisem dat er naast de alomtegenwoordige bier, bier en nog eens bierflessen van alles en nog wat in smijt, met inbegrip van groene wolken uitbrakende rookbommen. Het zachte travertijn waarvan het kunstwerk is vervaardigd kan daar niet tegen en de schade zal naderhand ook aanzienlijk blijken.

Niet iedereen misdraagt zich. Anderen staan gewoon te praten of drentelen rustig op en neer, maar ook zij zijn vastbesloten om zich niet aan de orders van de Romeinse questura te houden. “Gein busse maar laupe!”, verklaren ze desgevraagd. En dat is nu net wat de politie wil, en zal, verhinderen.

De befaamde Spaanse trappen zijn al off limits, bewaakt door een rij politiemensen in vechttenue – helm, schild, knuppel – die staan opgesteld op de laagste treden. Eenzelfde rij staat strak in gelid aan de zuidzijde, waar Piazza di Spagna overgaat in Piazza Minganelli, het domein van Valentino en MacDonald’s. Omstreeks drie uur komen tientallen blauwe politiebusjes aanrijden, die achtereenvolgens niet alleen de Via del Babuino – richting Piazza del Popolo en het Stadion – afsluiten, maar ook de Via della Croce, de Via Borgognona en de andere winkelstraten die uitkomen op Piazza di Spagna. Herhaling van het scenario van de avond ervoor, toen Feyenoord-supporters vernielingen aanrichtten op Campo de’ Fiori en de meeste raddraaiers een veilig heenkomen vonden in de straatjes rond het plein, wordt daardoor onmogelijk.

Om vier uur gaan de poorten van het Olympisch Stadion open. Op hetzelfde moment komt de politiehaag aan de zuidkant van Piazza di Spagna in beweging. De opzet is duidelijk: alle op het plein aanwezige Feyenoorders moeten naar de enig overgebleven opening worden geleid, die van de Via Sebastianello aan de noordzijde, welke omhoog leidt naar de Villa Borghese. Daar staan de bussen opgesteld die de groep volgens plan buiten het bereik van de Roma-tifosi naar het stadion moeten brengen. Een oprukkende politieman bevestigt dat ze bezig zijn ‘de fuik te sluiten’.

Dat is niet naar de zin van de heftig protesterende voetbalfans. Een paar dronkaards proberen zich te verzetten, maar worden onder de voet gelopen, vier of vijf tuimelen in de fontein en een enkeling wordt achterna gezeten tot hij de overkant bereikt. Dan trekt de brullende troep zich – hand in hand, kameraden – terug naar de noordkant. Heel het centrale deel van het plein is op dat moment leeg. Het blauwe bataljon rukt gestaag op en krijgt gezelschap van de collegae van de Spaanse Trappen, waar nu geen bewaking meer nodig is.

Maar dan wordt het levensgevaarlijk. Een regen van flessen wordt afgevuurd vanuit de menigte en daalt neer op de agenten, die zich terstond opstellen in de klassiek-Romeinse testudo, de schildpadopstelling: de schilden aaneengesloten voor en boven de eenheid, zodat de projectielen afketsen zonder schade aan te richten. Die bescherming geldt niet voor de weinige overgebleven omstanders die getroffen dreigen te raken door rondvliegende flessen en opspattende scherven en zich daarom ijlings aanplakken tegen de muren van de eerbiedwaardige palazzi rond het plein. Ondertussen blijft het schorriemorrie, intifada style, smijten met alles waar het vat op krijgt, niet alleen flessen, maar ook blikjes, vuurpijlen, een donderslag en voorwerpen van gevarieerde aard zoals het gebroken Colosseum-souvenir dat ik een uur later aantref op de keien. Het enige positieve in deze orgie van destructieve chaos is dat de etalages van Escada, Versace en andere topmerken gespaard blijven.

De politie rukt op, de speelruimte van de tegenpartij raakt beperkt en op verschillende plekken komt het tot handgemeen, waarbij de bullenpees niet wordt gespaard,. Vier of vijf raddraaiers, van wie één fiks bloedend, worden gevat, geboeid en met de koppen tegen de bodem geduwd, onder enthousiaste bijval van omwonenden: “Bastardi! Pezzi di merda! Fateli secchi! (Maak ze af!)”.

Het tuig lijkt getemd wanneer de kudde zich in arren moede dan toch maar door de nauwe Via San Sebastianello wringt en omhoog stroomt naar Villa Borghese, discreet begeleid door politiemensen in het uniform van de stille: spijkerbroek, bordeelsluipers, los zittend jasje. Maar dan breekt de hel opnieuw los. In de overvolle straat gebeurt kennelijk iets (een vechtpartij tussen supporters onderling, wordt later gezegd) dat de commandant van het blauwe bataljon het bevel doet geven tot caricare, in de aanval gaan. Stijf opeen geklemd rukken de agenten op, om andermaal te worden bedolven onder een regen van flessen. Midden in het gedrang wordt weer een donderslag geworpen, die in de enge ruimte een enorme klap veroorzaakt en ditmaal wel schade aanricht. Wanneer de rook is opgetrokken blijft een agent kermend liggen. Later blijkt hij zware brandwonden aan zijn been te hebben opgelopen.

Dan is het snel afgelopen. De achterhoede van het legioen wordt zonder pardon de straat in geknuppeld en druipt af richting bussen. In de Via San Sebastianello blijven auto’s achter met kapotte ruiten en besmeurd met bloed. Vernielde en omvergeworpen scooters en talloze scherven getuigen van de kortstondige stadsguerrilla. Om vijf uur wagen de eerste toeristen zich weer aarzelend op Piazza di Spagna, terwijl de gewonden (de politie spreekt later van 16, onder wie gelukkig geen zwaargewonden) en zes arrestanten respectievelijk in zieken- en boevenwagens worden afgevoerd. De gemeentereiniging zal snel de sporen wegwissen, maar vooreerst biedt deze parel van cultuur nog de desolate aanblik van een slagveld na de slag.

Laten we vanavond in Tirana hopen op allen een mooie wedstrijd.

Schade volgens de Romeinse Monumentenzorg: 8 miljoen euro

SCHADEPOST	KOSTEN
Reparaties aan fontein	75.000 euro
Teniet gedane restauratie	209.000 euro
Waardeverlies van monument	1,2 miljoen euro
Vernielingen aan bussen	100.000 euro
Kosten reinigingsdienst en politie	58.000 euro
Imagoschade Rome	minimaal 3 miljoen euro
Verliezen winkels en bedrijven	3 miljoen euro