Italiaanse cultuur

In Nederland en België doen we vaak een beetje lacherig over zaken die onze nationale cultuur aangaan. Daar hebben Italianen geen last van. Integendeel, daar wordt het juist gewaardeerd als je de ongeschreven regels een beetje beheerst en meedoet met de rituelen die met geen mogelijkheid uit de Italiaanse cultuur zijn te slaan.

Je zult zien: je krijgt er complimenten voor terug. Net als voor je pogingen om Italiaans te spreken, hoe gebrekkig ook. Hieronder een paar opmerkelijke punten aan de Italiaanse cultuur, waarmee je tijdens je volgende bezoek aan Italië rekening kunt houden.

Economische macht

Italië is de zesde economische macht ter wereld en de derde van Europa. Als de Italiaanse cultuur wat georganiseerder was, stond Italië waarschijnlijk nog hoger op deze ranglijst. Maar ja, zou het dan nog wel Italië zijn? Het bruto binnenlands product bedraagt 1.200 miljard euro.

Vooral kleine en middelgrote bedrijven (het Italiaanse mkb) zijn verantwoordelijk voor de sterke economische kracht van het land. Vaak zijn die bedrijven in handen van families en leiden familieleden ook de zaak.

Door de grootte van de economie zijn de huidige zorgen ook zo groot. Hét probleem van Italië is de onaanvaardbaar hoge staatsschuld. Een land als Italië mag niet ‘failliet’ gaan. De rest van Europa zou dan namelijk ogenblikkelijk volgen.

Ontmoetingen

In Italië worden gasten altijd als eerste begroet en met eventuele onbekenden wordt snel kennis gemaakt. Meestal door middel van handen schudden. Buon giorno (goedendag) of buona sera (goedenavond, vanaf een uurtje of drie ’s middags, want een echt woord voor ‘goedemiddag’ hebben ze niet) is de meest formele vorm van begroeten. In een informele setting kun je gerust ‘ciao’ gebruiken.

Bere un caffè

Il caffè is onlosmakelijk verbonden met de Italiaanse cultuur. Waag het dus niet om daar niet volop aan mee te doen in een van de zeker 150.000 koffiebars van het land.

Een Italiaan is altijd wat onrustig totdat het verse kopje ‘caffè’ voor z’n neus wordt geschoven. Pas dan kan het gesprek beginnen maar vergis je niet, binnen 2 minuten is het ook weer voorbij want dan is de koffie op en begint het normale leven weer. Een tweede ‘bakkie’ is iets wat je niet zo heel vaak ziet in Italië.

Borrelen

Borrelen (een aperitivo) is in Turijn en Milaan een waar feest. Deze steden staan erom bekend dat kroegeigenaren zich uitsloven om de hapjes bij de borrel in talloze vormen en in overvloed aan te bieden.

In veel gelegenheden kan door hapjes gegeten de honger zo gestild worden dat het eten erna niet meer hoeft. Mede daarom is l’aperitivo razend populair bij jongeren.

Eten

Zoals we hier constant over het weer praten, zo hebben Italianen het altijd over eten. De tijd nemen voor eten is een basisprincipe voor Italianen. Je leeft om te eten, niet andersom, iets waar zeker Nederlanders nogal eens anders over denken.

Een dramatische fout maakte eens een Nederlandse manager van de Italiaanse vestiging van haar bedrijf door een ‘werklunch’ te organiseren met gesmeerde broodjes, melk en koffie.

Iets wat absoluut niet werd gewaardeerd. Want tijdens het eten behoor je niets anders te doen. Ook niet de krant lezen of blijven werken.

Italiaanse etiquette

Boos worden kan eigenlijk niet in Italië. Soms lijkt het zo, maar dat is meestal maar uiterlijk vertoon en heeft niets met echt boos zijn te maken. Het draait allemaal om ‘fare la bella figura’.

Blijf altijd hoffelijk en vriendelijk en strooi wat complimentjes op een manier die we in de lage landen soms wat overdreven vinden. Je zult zien: het werkt echt.

Bella figura-cultuur

Goed kleden is belangrijk voor de Italiaan en deel van de bella figura-cultuur. Om te scoren moet dan ook niet bezuinigd worden op het pak, het overhemd en zeker ook niet de schoenen die goed gepoetst en absoluut niet afgetrapt moeten zijn.

Oude en vuile kleren zie je hoogst zelden. Vreemd genoeg zijn schoenpoetsers vrijwel niet te vinden in centra als Milaan en Rome. Dat wordt dus thuis of in het hotel zelf poetsen.

De taal

Steeds meer Italianen realiseren zich dat Engels spreken een wereld van mogelijkheden voor ze opent. Inmiddels barst het in Italië dan ook van de talenscholen.

Hoewel Italië bekend staat als een land, waar ‘niemand’ Engels spreekt, geldt dit niet voor de jongere generaties. Vanaf de jaren 80 heeft iedereen Engels op school gehad en zou zich daarmee moeten kunnen redden.

Wat je wel ziet is dat Italië veel minder dan Nederland op het buitenland is gericht. Ook in de agrarische (vakantie)streken blijft het beheersen van Engels achter bij de grote steden. Maar ja, waarom zou je eigenlijk ook als je in Italië woont?

Zwartwerken

Zo’n 30% van de Italiaanse economie vindt plaats onder tafel. Zwartwerken is een integraal onderdeel van Italië en de reden dat sommigen bijzonder rijk zijn geworden.

Als in Zuid-Italië (zo wees een onderzoek uit), alles volgens het boekje zou gaan, zou de regio net zo rijk zijn als het noorden. Nu verdwijnt veel geld in handen van onder meer de maffia.

Contract afsluiten, verkopen, lobbyen, enz.

Producten of diensten verkopen in Italië vereist het volgen van een aantal regels die je in eigen land wellicht niet gewend bent.

Een duidelijk verschil bij het opstellen van een verkoopcontract is de betalingstermijn. Een vlotte betalingsafhandeling is een zeldzaamheid in het Italiaanse bedrijfsleven. Hé, wacht eens even. Dat hebben we in Nederland ook! Zie ook: zakendoen in Italië.

De maffia

Bedrijven die actief zijn in het zuiden van Italië worden soms geconfronteerd met maffiosi die beschermgeld willen. Als een percentage van de omzet of een vast bedrag naar de beschermelingen gaat, gebeurt er niets. Als dat niet gebeurt, zou het kunnen dat je als boer je veestapel vergiftigd vindt, dat je geen klanten krijgt of dat het bedrijf wordt beschadigd, in brand wordt gestoken of iets dergelijks.

Maar behalve een probleem van (Zuid-)Italië is de maffia ook een Europees probleem. De misdaadorganisatie heeft namelijk haar vertakkingen in vrijwel alle landen. In Nederland wordt dankbaar gebruik gemaakt van de infrastructuur als poort van Europa.

Reizen en ongeschreven verkeersregels

Italianen zijn gek van auto’s en dus ook gek in het verkeer. Hard rijden op de snelweg is standaard en als je niet op tijd naar rechts gaat om auto’s voorbij te laten gaan wordt dat met grootlicht duidelijk gemaakt.

Waar in Nederland of België twee rijstroken zijn en bij een stoplicht dus ook 2 auto’s op de eerste rij, staan er in Italië 3 en soms 4. Wil je eens wat spannends meemaken? Scheur dan met je huurauto door Napels of Palermo!

Mobiele telefoon

De managers van De Nederlandse vliegmaatschappij KLM zouden zich er knettergek aan hebben geërgerd toen zij samenwerkten met de Italiaanse vliegmaatschappij Alitalia: aan het mobiele belgedrag van hun Italiaanse partners.

De alliantie, die eigenlijk in een fusie had moeten uitmonden, bestaat inmiddels niet meer (mede hierdoor?). Mobiele telefoons zijn absoluut heilig in Italië en gaan in principe niet uit. Het mobiele-telefoonbezit en de belminuten zijn over heel Europa gemeten veruit het hoogst in Italië.

De feestdagen

Italië kent vele nationale, lokale en regionale feestdagen. Vaak zijn kantoren en winkels dan gesloten. Daarnaast gaat in de augustusmaand een groot deel van de Italianen met vakantie.

Rond ‘Ferragosto‘ (15 augustus) zijn veel steden zelfs ‘leeg’, wanneer de Italianen massaal naar vakantieverblijven aan zee vertrekken. Buiten de toeristencentra aan zee en meren zijn in veel plaatsen dan ook kantoren en winkels gesloten.

Ook in grote steden zoals Milaan, Turijn, Bologna, Verona en Florence zijn veel winkels en soms zelfs musea gesloten.

Meer over de Italiaanse cultuur

Wil je meer weten over de Italiaanse cultuur? Lees dan de artikelen over de Italiaanse cultuur waarover we in ons Italiëblog schrijven.

Of verdiep je in de boeken over de Italiaanse cultuur uit deze top 40 beste boeken over Italië.