Toen je de maffia nog zag

Korrelig zwart-wit, rauw, bewogen. Anders valt het werk van de Italiaanse Letizia Battaglia niet te definiëren. De Siciliaanse fotografe werd wereldberoemd door haar werk over de maffia in haar geboortestad Palermo. In Rome is nu een enorme tentoonstelling van de uitzonderlijke fotografe.

Een groot deel van de expositie in het museum Maxxi gaat over de jaren waarin ze als persfotografe in Milaan en Palermo werkte. Haar eerste grote opdracht was in 1969, en ging over een prostituee die ze destijds volgde. De serie werd gepubliceerd in de krant L’Ora van Palermo.

Bloedbaden

Ze zou twintig jaar bij deze krant blijven en fotografeerde in de jaren zeventig en tachtig met name de oorlog tegen de maffia. Battaglia portretteerde rechters en politiemensen in hun strijd tegen de georganiseerde misdaad. Maar ze maakte ook beelden van de koele afrekeningen op straat, de bloedbaden en grote rechtszaken tegen de Cosa Nostra.

Battaglia (1935) kan nu bijna niet meer naar het werk uit die jaren kijken, erkent ze. De heftigheid van de wereld waarin ze werkte drong pas later tot haar door. ‘Ik denk dat ik nu niet meer de kracht heb om zulk geweld te fotograferen. Misschien heb ik er te veel van gezien,’ zegt de fotografe in een documentaire die te zien is op de expositie.

Onzichtbaar

Ze gelooft niet dat de overheid de Italiaanse maffia succesvol kon aanpakken. ‘De maffia doodt niet meer op een manier zoals ze eind vorige eeuw deed. Het is allemaal onzichtbaarder geworden. De Cosa Nostra is veel machtiger geworden. Ze bestuurt ons.’

Battaglia raakt in de jaren negentig betrokken bij de gemeentepolitiek van Palermo en was zelfs even afgevaardigde in het regionale parlement. In 2003 verhuisde Battaglia naar Parijs, maar keerde teleurgesteld over het Franse leven terug naar Palermo. Ze woont er nu nog steeds.

De tentoonstelling in het museum Maxxi bestaat uit 120 grote prints van de beste foto’s die ze maakte, opgehangen als een oerwoud van prints waar je dwars doorheen kunt lopen.

Letizia Battaglia, Per pura passione. Nog tot 17 april te zien in het Maxxi.