Romeinse adel: van decadentie tot succes

Hij is behoorlijk aan lager wal geraakt, don Fabrizio Massimo Brancaccio, prins van Arsoli, Roviano en Triggiano en afstammeling van een familie die haar stamboom terug doet gaan tot de Gens Fabia van het antieke Rome. De 55-jarige edelman heeft onlangs de kranten gehaald omdat hij al 15 jaar lang zijn ex-vrouw geen 1.000 euro per maand alimentatie voor hun drie kinderen heeft betaald.

Tegenover de rechter heeft hij verklaard, dat hij zonder bezit is, ingeschreven als werkloze en door zijn moeder wordt onderhouden. Dat laatste maakt het hem wel mogelijk om te blijven wonen in het voorvaderlijke Castello Massimo in Arsoli, in de Romeinse provincie. Wellicht niet als een prins, maar toch.

Vergane glorie

Veel is er inderdaad niet meer over van de glorie en het bezit van de familie. Het Romeinse Palazzo Brancaccio is in 2004 door een stokoude tante nagelaten aan de gemeente en Fabrizio’s pogingen om het via de rechter in zijn bezit te krijgen, hebben niets uitgehaald. Zijn geval is tekenend voor veel roemruchte grote families uit de Romeinse geschiedenis, aan wie overal in de stad straten, pleinen en palazzi herinneren: Colonna, Borghese, Ruspoli, Torlonia, Odescalchi, Chigi, Caracciolo, Barberini enzovoorts. Eeuwenlang hebben zij, meestal heftig onderling kibbelend, de dienst uitgemaakt in het Rome van de pausen.

Er kwam de klad in na de inname van Rome in 1870 door het pas gevormde Koninkrijk Italië, toen burgerlijke bestuurders de stad overnamen en de zogeheten ‘zwarte’, pausgezinde adel met de kerkleider bleef mokken in het Vaticaan. De gewoonte van de aldus machteloos geworden adel om vooral geen betaald emplooi te zoeken, maar wel fiks uit te geven om stand op te houden, terwijl de kosten voor onderhoud, personeel en belastingen snel toenamen, leidde tot de uitverkoop van landgoederen, villa’s en palazzi. Zo werd Villa Barberini een nationaal museum, is in Palazzo Ruspoli nu het culturele Fondazione Memmo gevestigd en staat Palazzo Colonna open voor het publiek.

Aan lager wal

Anderen verging het nog slechter. Zo werd afgelopen zomer prinses Lucrezia Odescalchi gearresteerd, nadat zij een supermarkt was uitgelopen zonder te betalen voor een dekbed en een T-shirt. Prins Francesco Maria Boncompagno Ludovisi werd opgepakt wegens een belastingfraude van 8,2 miljoen euro door de verkoop van iPads zonder de benodigde software. En prins Oddone Colonna is al jaren in een juridisch gevecht om de erfenis van zijn vader gewikkeld met zijn Amerikaanse stiefmoeder, die volgens de prins nog gehuwd was toen zij met zijn vader trouwde.

Succesvolle telgen

Toch zijn er ook adellijke telgen die het heel goed vergaat in de burgermaatschappij. Urbano Barberini (voluit Urbano Riario Sforza Barberini Colonna di Sciarra) is een bekend acteur, theaterproducent en wethouder van cultuur van het stadje Tivoli. Acteur en dichter was ook de in 2005 overleden Alessandro Ruspoli, de negende prins van Cerveteri, bekend onder zijn artiestennaam Dado. Maar waar Dado zich graag presenteerde als de decadente dandy bij uitstek, koos zijn zoon Francesco, de tiende prins dus, voor een carrière in het bankwezen.

Alessandra Borghese en Lucio Caracciolo zijn bekende journalisten en Jonathan Doria Pamphilj een vooraanstaand homo-activist. De kleinzoon van de laatste koning van Italië, Emanuele Filiberto, doet het niet slecht als reclameprins en pastakoning.

En prinses Marina Colonna heeft naam gemaakt met haar eigen merk olijfolie, onder meer met essences van citroen, sinaasappel en bergamotto. Geperst uit olijven van het familielandgoed in Molise met op het etiket natuurlijk wel het familiewapen met de zuil (la colonna). Noblesse oblige!